14 september 2023- Als onderdeel van de campagneweek ‘1K Z1E J3′, die loopt van 11 tot en met 15 september, gaf 113 Zelfmoordpreventie een gastcollege over zelfmoordpreventie op de Spaanse Trappen in Wijnhaven: ‘Het belangrijkste wat je kunt doen is vragen hoe het écht met iemand gaat.’
Marieke Liem, hoogleraar Veiligheid en Interventies bij het Institute of Security and Global Affairs, opende de lezing door stil te staan bij zelfmoord als een serieus volksgezondheidsprobleem. Liem: ‘Elke 40 seconden sterft er iemand op de wereld door zelfdoding. In Nederland alleen al komt dat neer op gemiddeld 1850 mensen per jaar die sterven door zelfdoding.’
Liem legde verder uit hoe de Universiteit Leiden en FGGA willen bijdragen aan het praten over en het delen van kennis over zelfdoding: ‘Dat doen we op drie manieren: door onderzoek, door onderwijs en direct door preventie, bijvoorbeeld door evenementen als deze te organiseren.’ Eerder deze zomer toonde de universiteit haar betrokkenheid door het plaatsen van het ‘1K Z1E J3’-bankje op het dakterras van Wijnhaven. Afgelopen week volgde een bankje bij studentencentrum Plexus in Leiden en de komende periode worden ook bij andere locaties van de universiteit bankjes geplaatst. Via de QR-code op dit bankje kunnen mensen direct contact opnemen met 113 Zelfmoordpreventie.
Feiten en cijfers over het wereldwijd stijgende aantal zelfdodingen
Saskia Mérelle, senior onderzoeker naar zelfdoding onder jongeren bij 113, presenteerde de bevindingen van een onderzoek van 113 dat zich richtte op de redenen achter de sterke toename van zelfdoding onder jongeren. ‘Zelfmoord lijkt misschien ver van je eigen leven af te staan, maar het raakt veel mensen.’
In Nederland is zelfdoding de belangrijkste doodsoorzaak onder jongeren tot 30 jaar: 1 op de 5 sterfgevallen onder tieners wordt veroorzaakt door zelfdoding. Onder jongvolwassenen (20 tot 30 jaar) lopen deze cijfers op tot 1 op de 3 sterfgevallen. Wetenschappers en onderzoekers hebben zich herhaaldelijk afgevraagd wat de reden is achter deze cijfers. Er zijn veel hypotheses, maar wetenschappelijke antwoorden zijn er nog niet. Mérelle: ‘Het zou kunnen komen door het toename van het gebruik van sociale media, cyberpesten of prestatiedruk.’
Wat opvalt in het onderzoek is dat 50% van de jongvolwassenen die zelfmoord pleegt vervroegd stopt met school. Dit laat zien dat het van belang is dat universiteiten en scholen het onderwerp al vroeg onder de aandacht zouden moeten brengen. ‘Er is meer voorlichting over zelfdoding nodig. Jongeren leren over seksuele gezondheid en hebben gymnastiekles, maar geestelijke gezondheid komt niet echt aan bod in het onderwijs.’
Daarnaast ervaren jongeren een taboe als het gaat om zelfdoding, vooral onder volwassenen. Ze voelen zich ofwel een last, of ze zijn bang dat ze niet serieus worden genomen. Jongeren weten vaak niet waar ze toegankelijke hulp kunnen vinden: zelfs een huisarts kan een brug te ver zijn. Daarom zouden we ons moeten richten op het uitleggen hoe en waar jongeren de juiste hulp kunnen vinden.
‘Luister en wees nieuwsgierig naar wat de ander te zeggen heeft. Onderschat nooit hoeveel verschil je kunt maken door er gewoon te zijn en vragen te stellen.’
Wat je zelf kan doen om te helpen
Als je zelf hulp nodig hebt of als je je zorgen maakt over iemand anders, kun je contact opnemen met de hulplijn van 113. Maryke Geerdink, klinisch psycholoog en manager Hulpverlening bij 113, legt uit op welke verschillende manieren 113 kan helpen. ‘We hebben een 24/7 hulplijn, een advieslijn voor professionals en we bieden online therapie en counseling.’ Tijdens deze gesprekken met de hulplijn wordt geprobeerd om degene aan de telefoon door de dag of door de nacht te helpen: ‘We zijn niet in staat om alle problemen die iemand ervaart op te lossen door slechts één telefoontje.’
Geerdink gaf de aanwezigen advies over wat ze kunnen doen om iemand in nood te helpen. Ze benadrukte dat het belangrijkste is om contact te maken: ‘Maak contact, ga een goed gesprek aan en wees er echt voor iemand.’ Ze benadrukt dat het ook belangrijk is om eerst voor jezelf te zorgen voordat je voor iemand anders gaat zorgen: ‘Neem het voorbeeld van in het vliegtuig zitten. Als de veiligheidsinstructies uitgelegd worden, krijg je te horen dat je eerst jezelf moet helpen voordat je iemand anders helpt. Je kunt een ander namelijk niet helpen als je zonder zuurstof komt te zitten. Alleen als je voor jezelf zorgt, kun je voor een ander zorgen.’ Blijf daarom nooit zelf met het verhaal rondlopen, maar neem iemand in vertrouwen: ‘Je kan de verantwoordelijkheid voor andermans veiligheid niet in je eentje dragen.’
Aan het einde van de lezing laat Geerdink het publiek achter met een belangrijke boodschap: ‘Luister en wees nieuwsgierig naar wat de ander te zeggen heeft. Onderschat nooit hoeveel verschil je kunt maken door er gewoon te zijn en vragen te stellen. Bedenk echter wel dat of iemand besluit om de volgende stap te nemen altijd aan die persoon zelf is. Weet dat jij daar nooit verantwoordelijk bent.’
Meer informatie
Wil je meer weten over wat je kunt doen om te helpen, over het werk van 113 Zelfmoordpreventie of over zelfmoordpreventie in het algemeen? Bezoek de website van 113 of neem een kijkje bij de minor Violence Studies en de specialisatie Governance of Violence van de opleiding Crisis and Security Management.
Bron: universiteitleiden.nl
Heb jij zelf hulp nodig?
Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch 0800-0113. De gesprekken met 113 zijn anoniem en vertrouwelijk. Ben je in levensgevaar? Bel meteen 112.
Dit bericht is 1279 keer gelezen.