6 mei 2019 – Het cerebellum speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van sociaal gedrag en aanpassingsvermogen. Dat blijkt uit onderzoek van Aleksandra Badura naar het verband tussen beschadiging van dit hersengebied en autisme.
Lange tijd dachten wetenschappers dat de kleine hersenen, ofwel het cerebellum, voornamelijk betrokken zijn bij de motoriek. Aleksandra Badura onderzocht hun betekenis voor de sociale ontwikkeling en aanpassingsvermogen. De aanleiding voor haar Veni-onderzoek waren enkele klinische artikelen die een verband beschreven tussen een beschadigd cerebellum bij baby’s – bijvoorbeeld door een bloeding na vroeggeboorte – en autisme. Belangrijke kenmerken van autisme zijn sociale problemen en repetitief gedrag.
Grote en kleine hersenen
Badura verrichtte een literatuurstudie naar de connectie tussen de grote en de kleine hersenen. MRI-studies naar de hersenactiviteit van mensen lieten zien dat bij sociaal gedrag niet alleen de grote hersenen actief zijn, maar ook de kleine. Hoe dit verband tussen sociaal gedrag en het cerebellum in elkaar zit, onderzocht zij vervolgens bij muizen. Badura: ‘Bij muizen kun je kijken wat er gebeurt als je iets in de hersenen verandert. Zo kun je de oorzaak van een bepaalde gedragsstoornis vinden.’
Sociale ontwikkeling
Badura en haar collega’s verstoorden tijdelijk bepaalde gebieden in het cerebellum bij jonge en volwassen dieren. Daaruit blijkt dat schade aan het cerebellum op jonge leeftijd leidt tot blijvend afwijkend sociaal gedrag. Bij volwassen muizen heeft een verstoring niet dit effect. ‘Ik denk dat dit komt doordat later in het leven het cerebellum niet zo’n cruciale rol meer speelt in sociaal gedrag. De vorming daarvan gebeurt vroeg in het leven.’
Repetitief gedrag
Zowel bij jonge als volwassen muizen leidde verstoring van een deel van het cerebellum tot repetitief ofwel inflexibel gedrag. ‘Om je gedrag te kunnen aanpassen aan een veranderde situatie, moet je de verandering allereerst opmerken. Je moet sensory input, zintuiglijke waarnemingen, goed verwerken en motorisch integreren. Het cerebellum is daarin heel belangrijk.’
Stoornis voorspellen
Badura ontwikkelde ook nieuwe onderzoekstechnieken, waaronder een methode om de activiteit van vele hersencellen te meten. Ook maakte ze samen met computationeel neurowetenschapper Claudia Clopath een computermodel dat een motorische stoornis kan voorspellen op basis van hersenactiviteit. ‘Dat is nog maar het begin’, verwacht de onderzoekster. ‘Uiteindelijk kunnen computermodellen ons helpen leerstoornissen te voorspellen.’ Ze heeft inmiddels een vervolgsubsidie gekregen uit het programma Vidi om de nieuwe technieken verder te ontwikkelen.
Project:Cerebellar contribution to autism spectrum disorder (ASD): Role of the cerebellum in cognition and social behavior
Projectleider: Aleksandra Badura, Erasmus MC
Programma: Veni, projectnummer 91615098
Bron: mediator.zonmw.nl
Dit bericht is 5378 keer gelezen.