30 maart 2016 – Het aantal kinderen dat methylfenidaat (bv Ritalin of Concerta) krijgt voorgeschreven is fors gestegen: een verviervoudiging in tien jaar tijd. Het NCRV programma De Monitor besteedde er op 14 februari aandacht aan (De ADHD Epidemie).
Dat deze toename op bezorgde reacties kan rekenen is niet vreemd. Daar komt bij dat er weinig bekend is over de effecten van het lange-termijn-gebruik van dit middel. Karakter en Accare doen hier onderzoek naar.
Onderzoeker Anne-Flore Matthijssen (Universitair Medisch Centrum Groningen/Accare) vertelt dat methylfenidaat is onderzocht voor korter durend gebruik: 3 maanden tot 2 jaar: “Dat is goed in kaart gebracht, maar over de lange termijn effectiviteit van het middel is weinig bekend. Het MASK* onderzoek moet hier verandering in brengen. Aan dit onderzoek doen 120 kinderen tussen de 8 en 18 jaar mee. Het gaat om kinderen die langer dan twee jaar het middel gebruiken. Alle diagnoses kunnen worden geïncludeerd. Ritalin of Concerta (methylfenidaat) worden niet alleen voorgeschreven aan kinderen met ADHD maar soms ook aan kinderen met bijvoorbeeld autisme of andere psychische aandoeningen.
120 kinderen
Hoe krijgt het onderzoek vorm? Onderzoeker Margreet Bierens (Karakter): “Bij de helft van de kinderen wordt de methylfenidaat geleidelijk vervangen door een placebo. De anderen blijven de methylfenidaat slikken. Dit gebeurt in een periode van 7 weken. Het is een dubbelblind onderzoek; ouders, kinderen noch onderzoekers weten wie het placebo en wie de methylfenidaat slikken. Gedurende het onderzoek vragen we ouders, kinderen én hun leerkrachten vragenlijsten in te vullen over het gedrag van het kind. Ook nemen we wat bloed en een plukje haar af. Daarmee meten we de aanwezigheid van het stresshormoon cortisol. Biomarkers zijn niet eerder onderzocht voor het gebruik van methylfenidaat. Ouders en kinderen zijn overigens niet verplicht om bloed en/of haar af te staan.
Aanvullend doen we neuropsychologisch onderzoek. We kijken bijvoorbeeld naar de aandachtspanne en het werkgeheugen van de deelnemende kinderen. Daarnaast noteren we het slaap- en eetgedrag, het optreden van onttrekkingsverschijnselen, gewicht, lengte en hartslag.”
Na zeven weken wordt bekend wie in welke groep viel: placebo of methylfenidaat. “Dat kan verrassend uitpakken,” zegt Matthijssen. “Bij sommige kinderen blijkt dat ze prima functioneren zonder methylfenidaat. Maar er zijn ook kinderen waarbij de gedragsproblemen in flinke mate terug komen tijdens die stopperiode. Ook dat geeft voor ouders, kind en ons duidelijkheid over nut en noodzaak. Het onderzoek loopt nog; in de loop van 2017 hopen we de resultaten te kunnen presenteren.”
Veel prescripties. Worden de richtlijnen nageleefd?
Synchroon aan het Mask-onderzoek loopt een audit naar de naleving van de richtlijnen bij het voorschrijven van methylfenidaat. Karakter en Accare voeren ook dit onderzoek gezamenlijk uit. 500 dossiers zullen worden doorgelicht. Het gaat om dossiers van kinderen die methylfenidaat (Ritalin of Concerta) voorgeschreven kregen in de jaren 2008 of 2012. In die periode was de stijging namelijk het grootst. Het onderzoek vindt plaats bij kindergeneeskunde afdelingen en kinder- en jeugdpsychiatrische instellingen door heel Nederland. Daarnaast wordt een vragenlijst naar alle huisartsen gezonden. Onderzoeker Anne-Flore Matthijssen: “We inventariseren of de richtlijnen worden nageleefd: Hoe zag de diagnostiek en indicatiestelling voor methylfenidaat eruit? Zijn er geregeld medicatie controles? En hoe zien deze we dan uit? Is er aandacht voor het stoppen van de medicatie? Maar ook: Is school betrokken bij die diagnostiek? Op onder andere deze vragen probeer ik antwoord te krijgen. Ik kijk puur feitelijk naar de informatie in de dossiers. Over dit onderzoek hopen we eind van dit jaar de resultaten te kunnen publiceren.”
In Balans Magazine van eind maart/begin april brengen Pieter Hoekstra (hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Accare) en Anne-Flore Matthijssen beide onderzoeken voor het voetlicht .
*Methylfenidaat afbouw studie bij kinderen. MASK is geïnitieerd door het UMCG. Karakter en Accare voeren het onderzoek uit en ZonMw financiert het.
Bron: karakter.com
Dit bericht is 28780 keer gelezen.