6 oktober 2021 – Psychiater Christiaan Vinkers schreef een blog voor de website van MIND over het imagoprobleem van antidepressiva: “Als psychiater merk ik zelf binnen en buiten de spreekkamer hoe ingewikkeld de discussie over antidepressiva soms kan zijn. Er zijn mythes en vooroordelen die maken dat antidepressiva soms onterecht in het verdomhoekje zitten.”
Meer dan welk geneesmiddel is er over antidepressiva een felle discussie met uitgesproken voorstanders en tegenstanders. Dat zie je niet bij bijvoorbeeld bloeddrukverlagers, kankergeneesmiddelen, of welke andere vormen van depressiebehandeling dan ook (zoals psychotherapie). Ondertussen blijven patiënten in verwarring achter: wie moeten ze nu geloven als het gaat om antidepressiva? Werken ze wel of niet, zijn de nadelen niet groter dan de voordelen, en waarom hebben experts zulke tegenovergestelde meningen? Gaat het om nauwelijks werkende en gevaarlijke geneesmiddelen, of is het finale bewijs dat antidepressiva werken nu eindelijk geleverd?
Vorige week verscheen ons boek “Hoe zit het nu echt met antidepressiva” van ziekenhuisapotheker Roeland Vis en mijzelf. Het doel van ons boek is om een eerlijk overzicht te geven van voors en tegens. Een belangrijke reden voor het gepolariseerde antidepressivadebat is dat ze onterecht gebruikt worden als symbool voor iets waar ze weinig mee te maken hebben, zoals de tekortkomingen van onze moderne maatschappij of het onterecht medicaliseren van alledaagse stress. Ideologie wint het helaas te vaak van de feiten als het gaat om antidepressiva.
Neem het magische getal van 1 miljoen antidepressivagebruikers in Nederland: de impliciete aanname is dat 1 miljoen antidepressivagebruikers hetzelfde is als 1 miljoen depressieve Nederlanders. Maar de helft gebruikt het tegen een depressie, en een kwart haalt slechts één keer het recept op. Samen met Roeland Vis berekende ik in ons boek Hoe zit het nu echt met antidepressiva dat het in Nederland gaat om 150.000 patiënten die langer dan één jaar antidepressiva gebruiken op 800.000 Nederlanders met een depressie. Of dat veel is of weinig, daar kun je natuurlijk over debatteren, en dan spelen je eigen opvattingen, ervaringen en overtuigingen een belangrijke rol. De feiten – pro of contra – zullen iemands mening over antidepressiva echter lang niet altijd veranderen.
En hoe goed werken antidepressiva? Daarover is er grotendeels overeenstemming: antidepressiva werken beter dan placebo, maar lang niet bij iedereen. Soms zijn er meer bijwerkingen dan werking, en op sommige vlakken is het bewijs nog niet zo sterk. Ook al mogen we blij zijn dat er antidepressiva zijn, het is terecht om kritisch te blijven. Maar gelden deze beperkingen en problemen niet voor (bijna) alle behandelingen tegen angst en depressie? Psychotherapie, mindfulness, bewegen, en voeding: de bewijsvoering is vaak minder overtuigend dan die voor antidepressiva, en over bijwerkingen wordt vaak niet (goed) gerapporteerd. Laten we even kritisch zijn over álle behandelingen voor depressie. In een recent commentaar in de New Statesman omschreef Mark Brown de ‘insteaders’ (letterlijk: ‘de in-plaats-vanners’). ‘Waarom’, zo vraagt de insteader, ‘schrijven we antidepressiva voor als we ook iets anders zouden kunnen doen waar ik zelf erg in geloof?’ Dat gaat dan over dieet, sport, mindfulness of het beïnvloeden van omgevingsfactoren. Prima natuurlijk – en soms ook bewezen effectief – maar laten we niet doen alsof het bewijs hiervoor veel overtuigender is dan voor antidepressiva. Bovendien bestaat een behandeling uit een combinatie van activiteiten en behandelingen. Een depressiebehandeling die louter bestaat uit antidepressiva is over het algemeen gedoemd tot mislukken.
Over het stoppen met antidepressiva is er ook altijd veel discussie, en gelukkig dat het onderwerp steeds meer aandacht krijgt. Afgelopen donderdag sprak ik op Radio 1 bij Spraakmakers, en kwam in de uitzending (vanaf 9:45 min.) ook Katja langs die bij de Antidepressiva Afbouwpoli een traject heeft doorlopen om haar antidepressiva af te bouwen. Wil je een persoonlijk advies op maat hebben – elke psychiater, psycholoog en huisarts kan iemand doorverwijzen voor advies en ook eventuele afbouw. Daarnaast zoek de OPERA studie nog mensen die de afgelopen maanden vanwege depressie met de antidepressiva sertraline of citalopram begonnen zijn – meld je aan om te kijken wanneer antidepressiva het beste afgebouwd moeten worden.
Laten we het antidepressivadebat inhoudelijk voeren op basis van eerlijke cijfers en openheid over de beperkingen in het bewijs. Het kwalijke aan de gepolariseerde toon van het antidepressivadebat is dat patiënten uiteindelijk niet meer weten wie ze moeten geloven. Er zijn goede redenen zijn om géén antidepressiva te gebruiken, maar ook goede redenen om ze wél te gebruiken. Een antidepressivum is geen magische pil noch een ziekmakende placebo, en zeker geen ‘quick fix’. Ik ben ervan overtuigd dat we én gebalanceerd kritisch naar antidepressiva kunnen kijken én ongelofelijk blij mogen zijn dat ze er überhaupt zijn. Laten we ze dan ook gebruiken wanneer dat nodig is.”
Meer informatie over antidepressiva vind je op www.antidepressiva.nl
Bron: wijzijnmind.nl
Dit bericht is 4668 keer gelezen.